Etapy wprowadzania zmian w stylu życia.

Zmian w stylu życia nie można wprowadzić w jeden dzień. Ludzie raczej przechodzą przez kilka etapów wprowadzania zmian, raz czyniąc postępy, to znów wracając do starych przyzwyczajeń.
Dotyczy to również stylu życia związanego ze sposobem odżywiania się.

Di Clemente i Prochaska wprowadzili pewnien wzorzec etapów zmian. Stadiów jest sześć:
– etap przedwstepny
– rozważanie
– przygotowanie
– działanie
– utrzymanie
– nawrót
Każdy z etapów to poziom motywacji do gotowości wprowadzenia określonych zachowań zdrowotnych.

Pierwszy etap przedwstepny brzmi „nie chcę zmian”
Unikanie jakiegokolwiek mówienia lub myślenia o danym temacie. Może to wynikac np z braku wiedzy na dany temat lub w wyniku nieudanych prób w przeszłości.
„nie jestem gruba” – Frania udaje, że temat nadwagi nie istnieje „przecież duże jest piękne, poza tym mam wolną przemianę materii, żadna dieta na mnie nie działa”

Drugi etap to rozważanie, kontemplacja, „myślę o zmianach”
Jest pewne zainterseowanie zmianą. Większa świadomość zalet i wad danej zmiany.
„ale Matylda schudła w ostatnim czasie, dobrze wygląda. Chyba jestem za gruba. Chyba coś muszę zmienić”
– postawa niestabilna, podatna na wpływ innych, świadomość problemu

Trzeci etap: przygotowanie, „jestem gotowy do wprowadzenia zmian w stylu życia”
Osoba jest silnie z motywowania. Podejmuje decyzje o zmianach.
„dziś zapisałam się do Dietetyka” 🙂

Czwarty etap, działanie, „wykonałem pewne zmiany w stylu życia”
Widoczne zmiany, mija kilka pierwszych dni. Zaangażowanie, ale i podatność na regresje.
„stosuję się zaleceń, jest dobrze. W sumie nie odczuwam dużego głodu. Tylko co ja mam zrobić na dzisiejszym przjęciu urodzinowym. Hania znowu upiecze to dobre ciasto czekoladowe… Musze być silna”

Piąty etap: utrzymanie, „regularnie praktykuję zdrowy styl życia”
Utrzymanie zmian przez dłuższy okres
„super, już miesiąc jestem na diecie i czuję się wspaniale!!! nie żałuje decyzji!”

Szósty etap: nawrót „małe odstępstwo nie zaszkodzi”
Nawrót to nie powrót do początku, ale pewien przełom. Osoba może albo się zablokować i nie podejmować już dalszych wysiłów, albo zacząć proces od nowa „dwa kroki do przodu, jeden w tył, dwa kroki do przodu”
„hmm schudłam już 5 kg, chyba nie zaszkodzi jak zjem to kremowe ciastko.. dobre.. może jeszcze jeden kawałek?! hmm…”
Co zrobi Frania?!
Czy zje ciastko i następnego dnia znów wróci do starych nawyków?!
Czy może zje kolejne ciastko, ale następnego dnia będzie nadal kontynuowac dietę?!

Powrót do szkodliwych przyzwyczajeń jest mniej prawdopodobny po osiągnięciu etapu utrzymywania zdrowego stylu życia.
Literatura:
Prochaska and Di Clementes Stages of Change Model
Corbin, Welk; Fitness & Wellness, 2006